مخزن ذخیره آب آتش نشانی ( لیست قیمت و ابعاد مخازن آتشنشانی )
مخزن آتش نشانی
مخزن آتش نشانی محصولی است که با ذخیره و نگهداری آب، در صورت وقوع حادثه آب مورد نیاز جعبه های آتش نشانی و اسپرینکلر های ساختمان را تامین می کند.
استفاده از مخزن آب آتش نشانی در تمامی ساختمان ها ضروری است چرا که از خسارات جانی و مالی ساکنین ساختمان جلوگیری می کند. مخزن آتش نشانی نیز مانند مخزن آب آشامیدنی باید استاندارد هایی داشته باشد که مهم ترین آن حجم مخزن است.
حجم استاندارد مخزن آب آتش نشانی بر اساس استاندارد NFPA
حجم استاندارد مخزن آب آتش نشانی بر اساس استاندارد اعلامی NFPA تعیین می شود. سازمان NFPA در واقع انجمن ملی حفاظت از آتش سوزی ( National Fire Protection Association ) آمریکا است که مجموعه ای از قوانین، کد ها و استاندارد های مرتبط با پیشگیری و مقابله با آتش سوزی را گردآوری کرده است. در ادامه نوشته فرمول تعیین حجم مخزن آتش نشانی بر اساس استاندارد های NFPA را می بینید .
فرمول تعیین حجم مخزن آتش نشانی
فرمول تعیین حجم مخزن آتش نشانی بسیار ساده است و تنها کافیست تا دبی پمپ و تعداد جعبه های آتش نشانی ساختمان را در یکدیگر ضرب کنید.
حجم مخزن = دبی پمپ × تعداد جعبه های آتش نشانی ( Fire Box)
امکان دارد فرمول بالا را به شکل Q = 50 N نیز ببینید. در این حالت نیز Q همان حداقل حجم مخزن مورد نیاز است، N تعداد جعبه های آتش نشانی یا همان فایرباکس است و در نهایت 50 عدد پیشفرض برای دبی پمپ است. شما باید عدد دبی پمپ خود را به جای عدد 50 جایگذاری کنید؛ برای مشاهده عدد دقیق دبی، بدنه پمپ را به خوبی بررسی کنید چرا که معمولا عدد دبی بر روی پلاک پمپ حک می شود.
به طور کلی مخزن آتش نشانی باید آب مورد نیاز تمامی جعبه های آتش نشانی را به مدت 15 دقیقه تامین کند. در مورد اسپرینکلر یا همان آب پاش های سقفی نیز مخزن باید بتواند به مدت 10 الی 15 دقیقه آبرسانی کند.
جدول ابعاد و قیمت مخزن و منبع ذخیره آب آتشنشانی
محل نصب مخزن آتش نشانی
پشت بام و پارکینگ ساختمان بهترین محل های نصب مخزن آتش نشانی هستند که هر یک مزیت های خاص خود را دارند.
قبل از پرداختن به دو محل گفته شده، باید یادآوری کنیم که محل نصب تمامی مخازن پلی اتیلنی باید از حداقل هایی برخوردار باشند. محل نصب باید کاملا صاف و بدون شیب باشد. به هیچ عنوان از وسایلی مانند آجر برای قرار دادن در زیر مخزن و تراز کردن آن استفاده نکنید چرا که کف مخزن باید به طور یکدست روی سطح صاف قرار بگیرد. همچنین مخزن را از شعله مستقیم آتش، اجسام برنده و نوک تیز، همچنین منبع گرمایی قوی دور نگه دارید.
اما برگردیم به مزیت های نصب مخزن آتش نشانی در پشت بام و پارکینگ ساختمان.
مزیت مخزن آتش نشانی روی پشت بام
یکی از معمول ترین اتفاقی که طی آتش سوزی گسترده در یک ساختمان رخ می دهد، قطع برق کل ساختمان است. در این شرایط پمپ های آب نیز از کار می افتند و مخازنی که در پارکینگ نصب شده اند قادر به تامین آب مورد نیاز اسپرینکلر یا همان آب پاش ها در طبقات نخواهند بود. اما در صورت نصب مخزن بر روی پشت بام، نیرو جاذبه زمین به کمک می آید و آب ذخیره شده به راحتی به جعبه های آتش نشانی در طبقات می رسد.
! فراموش نکنید که تنها مخزن افقی به دلیل تقسیم وزن و فشار متعادل امکان استفاده بر روی پشت بام ساختمان را دارد !
مزیت مخزن آتش نشانی در پارکینگ
با انتخاب کردن پارکینگ برای نصب مخزن آتش نشانی دست شما در انتخاب قالب باز تر است چرا که بر خلاف مخزن پشت بام که تنها باید از نوع افقی باشد، می توانید علاوه بر مخزن افقی از مخازن عمودی، کتابی و زیرپله نیز استفاده کنید.
همچنین هزینه های مرتبط با حمل و نصب مخزن به پشت بام طبیعتا بیشتر از نصب مخزن در پارکینگ است.
مخزن مشترک آب و آتش نشانی
استفاده از یک مخزن پلی اتیلنی مشترک برای آب بهداشتی مصرفی ساختمان و آب آتش نشانی مجاز است و مشکلی ندارد.
بنابراین شما می توانید از یک مخزن مشترک برای آب مصرفی و آب آتش نشانی استفاده کنید و یا از دو مخزن به طور جداگانه استفاده کنید.
مهم ترین اصلی که باید به آن توجه کنید مجموع حجم 2 مخزن شماست. به بیان ساده تر اگر قصد استفاده از یک مخزن را دارید، حجم مخزن باید مساوی با حجم مورد نیاز واحد های ساختمان به علاوه حجم مورد نیاز سیستم اطفاء حریق ساختمان باشد. برای مثال یک ساختمان 10 واحدی نیاز به 3000 لیتر ذخیره آب مصرفی دارد. حال اگر فرضا این ساختمان به 1000 لیتر آب آتش نشانی نیز نیاز داشته باشد، در صورت استفاده از مخزن واحد، حجم مخزن باید حداقل 4000 لیتر ( 3000 لیتر مصرفی + 1000 لیتر آتش نشانی ) باشد.
مزیت استفاده از مخزن مشترک این است که از راکد ماندن آب جلوگیری می شود و با مشکلاتی نظیر جلبک زدن نیز مواجه نخواهید بود. یکی از بزرگترین مشکلات مخزن آب آتش نشانی به صورت جداگانه این است که به خاطر راکد ماندن آب پس از مدتی آب اصطلاحا می گندد، جلبک می زند و بو می گیرد. به همین خاطر باید هر چند وقت یکبار مخزن را خالی و مجددا پر کرد.
در طرف دیگر مزیت مزیت استفاده از مخزن های جداگانه این است که در صورت خرابی یک مخزن، می توان از مخزن دیگر به طور موقتی استفاده کرد. البته که به خاطر کاهش حجم مطمئنا ساختمان با مشکلاتی مواجه می شود اما به عنوان یک راه حل موقتی می تواند گزینه مناسبی باشد.
آیا می دانستید با خرید مخزن پلی اتیلنی دیگر نگران زمان بر شدن فرآیند تعمیر مخزن نخواهید بود چرا که در بیش از 90 درصد مواقع تعمیر مخزن پلی اتیلنی کمتر از 1 ساعت زمان می برد !
نحوه کار مخزن آتش نشانی
نحوه کار مخزن آتش نشانی بسیار ساده است تنها کافی است تا با یک لوله ورودی مخزن پر شود و از طریق خروجی آب مورد نیاز به جعبه آتش نشانی منتقل شود.
مخزن از طریق لوله ورودی به سیستم لوله کشی شهری متصل می شود و درست مانند مخزن آب، پر می شود آن هم تا جایی که شناور یا فلوتر جریان آب ورودی را قطع کند. به این شکل حجم آب مورد نیاز جعبه های آتش نشانی یا فایر باکس های ساختمان تامین و در مخزن آتش نشانی ذخیره می شود. در صورت وقوع حادثه، آب ذخیره شده از طریق خروجی مخزن به جعبه های آتش نشانی، شلنگ و اسپرینکلر ها منتقل می شود.
اتصالات مورد نیاز مخزن آتش نشانی
فیتینگ ورودی ، شناور و فیتینگ ورودی از اتصالات مورد نیاز مخزن آتش نشانی هستند.
فیتینگ ورودی مخزن آتش نشانی مشابه با مخزن آب مصرفی ساختمان 4/3 اینچ یا 1 اینچ کار می شود. سایز شناور یا فلوتر مخزن نیز باید همیشه هم اندازه سایز فیتینگ ورودی باشد. اما فیتینگ خروجی مخزن آتش نشانی بزرگ تر و معمولا در سایز 2/1 1 اینچ ( یک و یک دوم اینچ ) به بالا انتخاب می شود تا آب با فشار مناسب به سیستم اطفاء حریق برسد.
برای تبدیل سایز اتصالات می توانید از جدول زیر استفاده کنید.
میلیمتر | اینچ | بازاری (قطر لوله) |
15 | 1/2 | 2 |
20 | 3/4 | 2/5 |
25 | 1 | 3 |
32 | 1/4 1 | 4 |
40 | 1/2 1 | 5 |
50 | 2 | 6 |
65 | 1/2 2 | 7 |
80 | 3 | 8 |
100 | 4 | 10 |
چرا از مخزن آب آتش نشانی استفاده می شود؟
استفاده از مخزن آب آتش نشانی در کنار سیستم اطفاء حریق برای حفظ ایمنی ساختمان و البته حفاظت از ساکنین در زمان وقوع حادثه حیاتی است. این موضوع در چند ساله اخیر به یک قانون تبدیل شده است و کسب جواز پایان کار ساختمان بدون آن ممکن نیست.
اما دلیل این تاکید بر نصب مخزن آب آتش نشانی چیست؟ همانطور که می دانید فشار آب لوله کشی شهری خیلی کم است و نمی تواند آب مورد نیاز شلنگ و اسپرینکر آتش نشانی که اتفاقا به آب فشار بالا نیاز دارند را تامین کند. بنابراین مخزن آب آتش نشانی تهیه می شود تا آب مورد نیاز سیستم اطفاء حریق با فشار مناسب تامین شود. این کار دو مزیت بزرگ دارد :
اگر آتش سوزی در ساختمان کوچک باشد سیستم اطفاء حریق سریعا به کار افتاده و آتش را خاموش می کند. به این شکل جلوی وقوع حادثه بزرگتر و وسیع شدن آتش سوزی گرفته می شود و از خسارات احتمالی جلوگیری می شود.
اما اگر آتش سوزی وسیع باشد هم سیستم اطفاء حریق ساختمان باز به کار می آید. در صورت وقوع آتش سوزی وسیع، اطفاء حریق فعال می شود و حتی اگر نتواند آتش را کاملا خاموش کند، جلوی پیشروی و وسیع تر شدن آتش سوزی را می گیرد یا آن را خیلی کند تر می کند. و به این شکل وقت بیشتری می خرد تا ماموران آتش نشانی به صحنه برسند.
واقعا می توان گفت نقش سیستم اطفاء حریق در جلوگیری از فاجعه، در آتش سوزی های وسیع پر رنگ تر نیز می شود و می تواند جان و مال ساکنین را نجات دهد. فراموش نکنیم که هیچ یک از این مزایا بدون مخزن آب آتش نشانی ممکن نیست.
فضای کافی برای نصب مخزن آب آتش نشانی ندارید ؟
شاید شما نیز فضای محدودی در ساختمان خود برای نصب مخزن آب آتش نشانی داشته باشید و به همین دلیل امکان استفاده از قالب های متداول مانند مخزن استوانه ای عمودی و استوانه ای افقی را نداشته باشید. اما نیاز نیست تا از ایمنی ساختمانتان در هنگام بروز آتش سوزی تنها به خاطر کمبود فضای نصب چشم پوشی کنید. ابتدا دو راه پیشنهادی ما را مطالعه چرا که شاید حل مشکلتان ساده تر از چیزی باشد که فکرش را می کنید !
راه حل اول : مخزن آب مصرفی و آب آتش نشانی را از هم جدا کنید .
در بسیاری از موارد مشتریان به این نتیجه رسیده بودند که ساختمانشان فضای کافی برای نصب مخزن را ندارد در صورتی که اگر مخزن آب مصرفی و آب آتش نشانی را از یکدیگر جدا می کردند امکان نصب هر دو مخزن به وجود می آمد.
به زبان ساده تر شاید ساختمان شما فضای مناسب نصب مخزن 8000 لیتری را نداشته باشد اما اگر مخزن آب مصرفی و آتش نشانی از هم جدا شوند امکان نصب یک مخزن 5000 لیتری و یک مخزن 3000 لیتری در نقاط جداگانه فرآهم باشد.
راه حل دوم : از قالب های کتابی و زیرپله استفاده کنید .
مخزن استوانه ای ایستاده یا خوابیده فضای نسبتا زیادی را اشغال می کنند و می توانند در بسیاری از ساختمان ها مشکل ساز باشند. در این موارد پیشنهاد ما به خریداران تهیه مخزن های کتابی و زیرپله است که به خوبی بلدند خود را در محیط های کوچک جا دهند !
مخزن کتابی عرض بسیار کمی دارد و مناسب فضاهای باریک و کم عرض است و مخزن زیرپله نیز در فضای زیر راه پله که معمولا بلا استفاده است نصب می شود.
ویژگی های مخزن آب آتش نشانی استاندارد
- حجم کافی
- مواد اولیه مرغوب
- ضد جلبک و آنتی باکتریال
- استحکام و دوام بالا
- قابلیت نصب انواع اتصالات (فیتینگ ها)
- حمل و نصب آسان
حجم کافی : حجم کافی و استاندارد مهم ترین موردی است که باید هنگام خرید مخزن آب آتش نشانی به آن توجه داشته باشید. فرمول های تعیین حجم مخزن آتش نشانی را در بالای صفحه پیدا کنید و طبق یکی از آن ها حجم استاندارد برای ساختمانتان را محاسبه کنید.
مواد اولیه مرغوب : مواد اولیه سازنده یک محصول به طور کلی مهم ترین تاثیر در کیفیت نهایی یک محصول را می گذارد. در بازار مخزن پلی اتیلنی مواد اولیه از کیفیت پایین یعنی مواد بازیافتی تا کیفیت بالا یعنی گرانول نو و مرغوب استفاده می شوند بنابراین نیاز است تا با دید باز اقدام به خرید کنید. مواد اولیه مرغوب طبیعتا قیمت خرید بالاتری دارند اما دوام و استحکام آن ها با مواد بازیافتی تفاوت بسیار زیادی دارد.
ضد جلبک و آنتی باکتریال : مخزن هایی که ساختار سه لایه دارند به دلیل جلوگیری از نفوذ نور خورشید به داخل مخزن مانع از رشد جلبک می شوند و به همین دلیل به عنوان مخزن ضد جلبک شناخته می شوند. رشد جلبک در مخزن باعث بوی بد و گرفتگی لوله های ورودی و خروجی می شود. همچنین با پایین آمدن فشار آب خروجی می تواند در زمان حادثه، کار سیستم اطفاء حریق را مختل کند.
استحکام و دوام بالا : استحکام و دوام بالا حاصل ترکیب مرغوبیت مواد اولیه و روش تولید استاندارد است. در حال حاضر گرانول HDPE 3840 بهترین ماده اولیه و روش قالب گیری دورانی یا روتومولدینگ بهترین روش تولید است که منجر به ساخت مخازنی یکپارچه با احتمال نشتی خیلی کم می شود.
قابلیت نصب انواع اتصالات ( فیتینگ ها ) : قابلیت نصب انواع اتصالات یا همان فیتینگ های ورودی و خروجی بر روی مخزن و همچنین سهولت نصب فاکتور مهمی در تجربه شما هنگام استفاده از مخزن است.
حمل و نصب آسان : حمل و نصب آسان یکی دیگر از فاکتور هایی است که تاثیر زیادی در تجربه شما دارد. جدا از آسانی و سریع بودن کار، هزینه های مرتبط به جا به جایی و نصب مخازن پلی اتیلنی بسیار پایین تر از دیگر مخزن ها است.
انواع مخزن آب آتش نشانی
- مخزن آتش نشانی پلی اتیلنی
- مخزن آتش نشانی فلزی
- مخزن آتش نشانی کامپوزیت
مخزن آب آتش نشانی پلی اتیلنی یا فلزی
مخزن پلی اتیلنی وزن کمی دارد که این ویژگی جا به جایی و نصب مخزن را آسان می کند اما مخزن فلزی وزن زیاد و به دنبال آن جا به جایی و نصب آزار دهنده ای دارد. مخزن فلزی مشکلاتی از قبیل خوردگی و زنگ زدگی نیز دارد که برای مخزن پلی اتیلنی پیش نمی آید. مخازن فلزی به مرور جلبک نیز می زنند که رشد جلبک می تواند باعث گرفتگی لوله های ورودی و خروجی مخزن نیز بشود و جریان آب را کاهش دهد.
اگر قصد مقایسه هزینه ها را نیز داشته باشید، مخزن فلزی نسبت به مخزن پلی اتیلنی قیمت خرید بالاتر دارد و مهم تر از آن هزینه های تعمیر و نگهداری آن نیز در طولانی مدت سنگین می شود.
تنها مزیت مخزن فلزی نسبت به مخزن پلی اتیلنی قابلیت ساخت مخزن با ابعاد سفارشی در محل است اگرچه این مدل ساخت امکان بروز نشتی را خیلی بالا می برد.
مخزن آب آتش نشانی پلی اتیلنی یا کامپوزیت
مخزن آب آتش نشانی پلی اتیلنی یا کامپوزیت مزایای مشترک زیادی مثل وزن کم، سهولت نصب و … دارند اما تفاوت های این دو محصول باعث شده است تا هر یک برای کاربری مشخصی مناسب تر باشند.
به زبان ساده اگر قصد تهیه مخزن آتش نشانی برای ساختمان مسکونی را دارید مخزن آتش نشانی پلی اتیلنی بهترین گزینه شماست. اما اگر مخزن آتش نشانی را برای پروژه بزرگتری بخواهید به طوری که حجم کل بیشتر از 10 یا 15 هزار لیتر باشد آن وقت می توان به مخزن کامپوزیت نیز فکر کرد. اما از آنجایی که حجم مخزن آتش نشانی معمولا از عدد های گفته شده بالاتر نمی رود، معمولا مخزن پلی اتیلنی به جای مخزن کامپوزیت پیشنهاد می شود.
اجزای سیستم اطفاء حریق
- مخزن آتش نشانی
- لوله ورودی
- لوله خروجی
- جعبه آتش نشانی یا فایرباکس
- شلنگ، قرقره و کوپلینگ
- اسپرینکلر و نازل
- اتصالات مورد نیاز
- امکان تک فروشی برای کلیه مخازن ذخیره آب آتشنشانی وجود دارد. توصیه می شود حتمی الامکان از مخازن سه لایه برای ذخیره آب آتشنشانی استفاده فرمایید مگر این که مکان نصب مخزن در جای کاملا تاریک باشد و قبلا تاییدیه استفاده از آن را از ناظر آتشنشانی اخذ کرده باشید.
- فیتینگ یا اتصال خروجی مخازن آتشنشانی یک و یک دوم اینچ ، دو اینچ و یا بیشتر است. در صورت اجبار به استفاده از مخازن آتشنشانی در پشت بام ، برای توزیع بار بهتر در پشت بام ، از چند مخزن به جای یک مخزن بزرگ استفاده کنید و آنها را به صورت موازی به هم متصل سازید. در این حالت خروجی هر مخزن می تواند یک اینچ یا کوچکتر باشد ( همه مخازن دارای ورودی از آب شهر و خروجی ها به صورت کولکتوری به پمپ وصل می شوند )