فشار آب چیست و به چه مقدار فشار آب در ساختمان نیاز داریم؟

در این مقاله فشار آب را معرفی کرده و بیان خواهیم کرد که به چه مقدار فشار آب در ساختمان نیاز خواهید داشت و چرا در بازه های زمانی مختلف باید فشار آب ساختمان را اندازه گیری کرد.

فشار آب

فشار آب مقیاسی است که بر حسب آن، نیرویی که آب درون سیستم آبرسانی و لوله کشی به خود می گیرد، مورد سنجش قرار می گیرد. واحد اصلی سنجش فشار آب بار (Bar) است. هر بار (Bar) نیروی لازمه برای اوج گرفتن و ارتفاع آب تا متراژ 10 متر می باشد. واحد دیگری که برای سنجش فشارآب استفاده می شود پی اس آی(PSI) است. هر بار (Bar) معادل 14 پی اس آی (PSI) است.

به هر جهت برای عبور و جریان یافتن آب در لوله ها و رسیدن آب به خانه ها،کارگاه ها و کارخانه ها، چه در دره ها، چه در مناطق مرتفع و چه در آپارتمانهای با ارتفاع های مختلف به فشارآب نیازمند هستیم.

بهترین وسیله برای سنجش میزان فشار آب، استفاده از درجه یا گیج فشار سنج است با این حال با روش های دیگری نیز می توانید اقدام به اندازه گیری فشار آب نمایید. برای اطلاع بیشتر مطالعه مقاله اندازه گیری و محاسبه فشار آب بدون استفاده از گیج فشار سنج را به شما پیشنهاد می دهیم.

فشار آب ساختمان چقدر باید باشد؟

معمولا سازمانهای مربوط در امور آب مانند سازمانهای آب و یا وزارت نیرو، دست به تدوین قواعد و مقرراتی می زنند که بر مبنای آن ها حداقل و حداکثر فشار آب معین می گردد. بنابراین به صورت حداقلی بایستی آب از یک فشار ثابت برای همه نقاط شهری برخوردار باشد.

فشار استاندارد آب شهری در کشورهای اروپایی در حالت ایده‌آل باید در محدوده 45 تا 55 پوند بر اینچ مربع (psi) باشد. اما به طور معمول این فشار از 45 تا 80 psi متغیر است. در ایران با توجه به اقلیم و مقررات سازمان‌هایی مانند وزارت نیرو و سازمان آب و فاضلاب، استاندارد دیگری تدوین شده‌است.

فشار استاندارد آب شهری در ایران

فشار آب در خطوط شبکه‌های توزیع در شهرهای غیر مرتفع به طور متوسط در حدود ۲ بار یا ۲۹ (psi) است. در این صورت اگر حداکثر فشار آب ساختمان را 29 psi در نظر بگیریم، این فشار آب لوله کشی ساختمان برای ساختمان‌های دوطبقه و ارتفاع حدود 20 متر مناسب است. و از این جهت در اوج مصرف فشار آب عمدتا در طبقات 3 و مخصوصا طبقه 4 به بالا، دچار افت فشار آب می‌شویم.

در بیشتر مناطق شهری پرتراکم، متوسط فشار آب در ورودی ساختمان و پس از کنتور قریب به 2 بار یا 29 (psi)  است. این فشار معادل صعود آب تا حداکثر ارتفاع 20 متر است، این بدان معناست که در ارتفاع بیست متری آب فشاری برابر صفر خواهد داشت. این میزان فشار برای ساختمانهای دو طبقه می تواند مناسب باشد و طبقات سوم و چهارم عموما در این مناطق خصوصا در ساعات اوج مصرف با مشکل افت فشار آب ساختمان شدید مواجه خواهند شد. به همین جهت برای تامین فشار مناسب و تامین قطعی اّب به مخزن، پمپ آّب و مخزن تحت فشار نیاز است.

برای انتخاب مخزن آب مناسب پیشنهاد می کنیم مقاله راهنمای خرید مخزن آب پلی اتیلن یا پلاستیکی را مطالعه نمایید. همچنین برای انتخاب پمپ آب مناسب مقاله راهنمای جامع انتخاب و خرید پمپ آب و برای آشنایی با مخزن تحت فشار مقاله مخزن تحت فشار یا مخزن انبساط بسته را مطالعه نمایید.

با این حال فشارآب موجود در کنتور آب به این امر بستگی دارد که کنتور آب در چه سطح ارتفاعی نسبت به منبع آب ذخیره شهری قرار دارد. همچنین میزان آب مصرفی همسایگان نیز در فشارآب موجود در کنتور تاثیرگذار است.

همچنین معمولاً فشارآب در ساعات مختلف شبانه روز متفاوت است. برای مثال در ساعات آخر شب به علت آنکه میزان کلی مصرف اب کاهش می یابد، فشار آب افزایش می یابد. به عکس در ساعات صبحگاهی که معمولا افراد زیادی پیش از عزیمت به محل کار به حمام می روند، فشار آب به علت افزایش عمومی سطح مصرف کاهش می یابد. به همین دلیل است که اداره آب و فاضلاب در بسیاری از مناطق، نصب مخزن و منبع آب را ضروری دانسته است تا در ساعات افت فشار آب ذخیره کافی برای استفاده در ساعات پر مصرف وجود داشته باشد.

فشار آب نسبت به ارتفاع نیز تغییر می یابد. در مناطق مرتفع معمولاً در دره ها فشارآب بالاتر است. دلیل این امر پائین بودن ارتفاع این مناطق نسبت به مخازن ذخیره آب شهری است.

افزایش فشار آب از طریق اعمال تغییرات در سیستم آبرسانی نیز ممکن است. برای مثال محتمل است که شیرفلکه اصلی آب کنتور تا انتها باز نباشد، بر این مبنا بازکردن کامل شیر فلکه سبب افزایش فشار آب خواهد شد. در مواردی نیز برخی وسایل آبی خانگی نیز در حالت فشار حداکثری فعالیت می کنند و بدین وسیله بخش زیادی از فشار آب ساختمان را به خود اختصاص می دهند. در این موارد از طریق ایجاد تغییرات در تنظیمات می توان بخشی از فشارآب اشغال شده را آزاد نمود.

چگونه کاهش فشار آب ساختمان را برطرف نماییم؟

با توجه به شرایط فعلی و کاهش منابع آب در بسیاری از شهر ها، برای حل دائمی مشکل کاهش فشار آب ساختمان، شما نیاز به مخزن ذخیره آب، پمپ آب، مخزن تحت فشار به همراه اتصالات آنها خواهید داشت. لازم به ذکر است که نصب مستقیم پمپ به کنتور بدون استفاده از مخزن آب علاوه بر اینکه غیر قانونی است، راه حل موثری نخواهد بود زیرا مشکل اصلی کمبود فشار آب در لوله های آب شهری نیست بلکه کمبود آب است و در ساعات افزایش مصرف آب کافی وجود ندارد که پمپ اقدام به مکش آن کند. به همین دلیل حتماً نیاز هست مخزن آبی با ظرفیت مناسب وجود داشته باشد تا در ساعاتی که مصرف پایین است پر شده و سپس از طریق پمپ در ساعات پرمصرف به داخل ساختمان انتقال داده شود.

آیا نصب مخزن آب بدون پمپ بر روی پشت بام می تواند فشار آب کافی ایجاد نماید؟

همانطور که دراین مقاله عنوان کردیم برای عملکرد صحیح تجهیزات مرتبط با آبرسانی ساختمان نظیر شیرآلات، پکیج و … شما در حدود 2 بار فشار نیاز دارید. نصب مخزن آب بر روی پشت بام به تنهایی کافی نیست و نیروی جاذبه نمی تواند این مقدار فشار را برای طبقات بالایی ایجاد نماید و قطعاً طبقات بالایی با مشکل مواجه خواهند شد. در این حالت یا باید از پمپ آب استفاده نمایید و یا مخزن آب را بر روی پایه های بلند و در ارتفاع بیش از 15 متری از بالاترین طبقه نصب شود تا حداقل فشار 1.5 بار برای بالاترین طبقه فراهم نماید.

کاهش یا افزایش فشار آب ساختمان نسبت به فشار استاندارد، می تواند منجر به بروز مشکلات مختلفی برای ساکنین و یا تجهیزات آبرسانی شود. به همین دلیل در بازه های زمانی مختلف باید فشار آب ساختمان مورد بررسی قرار گیرد.