رابطه ی میان بقای انسان و آب انکار پذیر نیست؛ صرف نظر از پیشرفت چشمگیر علم و تکنولوژی در سالیان اخیر، تا به امروز هیچ جایگزینی برای آب وجود نداشته و ندارد! از زمان تمدن های اولیه تا به امروز، نیاز به ابزاری برای ذخیره کردن آب وجود داشته است. و اما پاسخ به این نیاز چه بود؟ محفظه ای که بتواند آب را ذخیره کند و همچنین از آب داخل خود، در مقابل عوامل منفی محیطی محافظت کند؛ مخزن آب، منبع آب و تانکر آب، کلماتی هستند که برای نامیدن مخازن ذخیره سازی آب مورد استفاده قرار می گیرند. در این مقاله به معرفی تاریخچه مخازن آب و نقش آنها در زندگی انسان ها خواهیم پرداخت و متداولترین مخازن آب موجود را معرفی خواهیم کرد.
تاریخچه مختصر پیدایش مخازن آب
طراحی و تولید مخازن آب فرآیند تازه ای نیست؛ در طول تاریخ تعداد زیادی از تمدن ها دست به ساخت مخازن آب زده اند. مخازن آب اولیه از موادی همچون سنگ، چوب و سفال درست می شدند. جالب است بدانید که برخی از این مخازن آب قدیمی همچنان مورد استفاده قرار می گیرند. و اما اولین مورد ثبت شده ی استفاده از مخازن آب به سه هزار سال پیش از میلاد حضرت مسیح برمی گردد! انبار ها و مخازن آب برای مردم تمدن دره سند – تمدنی در عصر برنز در شبه قاره هند که از ٣٠٠٠ تا ١۵۰٠ قبل از میلاد می زیستند- بسیار ارزشمند و کارآمد بودند. مخازن آب همچنین در قلعه های بزرگ نیز ابزاری حیاتی بودند. احتمال این خطر همیشه وجود داشت که قلعه ای توسط دشمنان محاصره شود و در شرایط محاصره، نبود مخزن آب با حجم کافی داخل قلعه مشکل بزرگی بود.
مثال دوم، از نظر زمانی خیلی به ما نزدیک تر است؛ مخزن آب چوبی معروف یک پارک ایالتی در کالیفرنیا (Año Nuevo State Park) که ساخت آن به قرن نوزده و سال ١٨٨۴ بازمی گردد. این مخزن چندین سال پیش، پس از تعمیرات صورت گرفته، دوباره مشغول به کار شد.
نقش مخزن آب در زندگی شهری ایران باستان
اهمیت آب و ذخیره سازی آن در ایران باستان منجر به ساخت یک سازه معماری به نام آب انبار شد. آب انبار یک سازه ی مهم در معماری سنتی ایرانی است؛ یک مخزن آب زیرزمینی سرپوشیده و رو بسته که برای ذخیره آب آشامیدنی در طول سال و یا ذخیره آب سرد در فصل تابستان مورد استفاده قرار می گرفت. قرار گیری در عمقی پایین تر از سطح زمین امکان هدایت آب جاری را به مخازن آن را مهبا ساخته و ضمنا عمق پایینتر سبب خنکی آب می گردید. در کنار آب انبار ها، مخازن آب دیگری هم مورد استفاده ی عموم مردم قرار میگرفتند. مثلا از دیرباز، مخازن روباز خانگی به نام حوض آب در ایران رایج بوده که به وسیله کانالهای شبکه آبیاری شهری در دوره های زمانی مشخص پر آب می شدند. البته کاربری شرب نداشتند. معمولا آب انبار در ابعاد بزرگ در محلات برای استفاده عموم ساخته می شد و آب آن با کیفیت تر بوده و به مصرف شرب مردم می رسید. آب حوض ها هم معمولا برای سرویسهای بهداشتی و شستشو مصرف می شدند.
کاربرد های مخازن آب
شاید در اوایل، مخازن آب تنها وظیفه ی ذخیره کردن آب آشامیدنی و مصرفی روزانه را برعهده داشتند اما امروزه از این مخازن در زمینه های متعددی استفاده می شود.
- تامین آب آشامیدنی و مصرفی ساختمان های مسکونی
- اطفاء حریق توسط سازمان آتش نشانی
- آبیاری محصولات در کشاورزی
- مصارف متعدد در خط تولید صنایع مختلف؛ از جمله صنایع غذایی مانند شکلات سازی و لبنیات
- صنایع شیمیایی
- و…
البته نباید وظیفه اصلی مخزن آب که سالم نگه داشتن آب هست را فراموش کرد. یک مخزن آب خوب می تواند از آب درون مخزن در برابر تاثیرات منفی محیطی مانند ویروس ها، جلبک ها و باکتری ها جلوگیری کند. مخازن آب ضد جلبک سایت مخزن آب دات کام با طراحی و تولید استاندارد و با استفاده از مواد اولیه مرغوب، می توانند از آب داخل مخزن در مقابل تاثیرات منفی محیطی به خوبی محافظت کنند.
اگر قصد کسب اطلاعات بیشتر در زمینه پاکیزه نگه داشتن آب مخزن را دارید مقاله روش های نظافت و تمیز کردن مخزن آب و برای ضدعفونی کردن آب درون مخزن، مقاله روش های ضد عفونی کردن مخزن آب و منبع آب این را برای شما آماده کرده ایم و پیشنهاد می کنیم سری به آنها بزنید.
انواع مخزن آب
طراحی و تولید مخازن آب در ابتدا با سنگ، چوب و سفال شروع شد اما به همین مواد ختم نشد. امروزه مخازن آب بر پایه مواد دیگری ساخته می شوند که نتیجه اش مخازنی است که از جهات بسیاری از اجداد خود بهتر هستند.
اما ذخیره کردن آب به این سادگی ها هم نیست. در حال حاضر مخازن مختلفی وجود دارند که هر کدام برای ذخیره سازی نوع خاصی از آب و برای استفاده‌ی بخصوصی، مناسب ترند.پس کدامیک از این مخازن برای مورد استفاده شما مناسب تر است؟
برای پاسخ دادن به این پرسش، ما در ادامه این متن ٨ نوع مخزن آب را به همراه کارایی های معمولشان معرفی کرده ایم.
1- مخزن پلی اتیلن
به جرأت می‌توان گفت که امروزه مخازن پلی اتیلن پر استفاده ترین نوع مخزن هستند؛ این مخازن در تمامی صنایع از ساختمان و کشاورزی گرفته تا صنایع شیمیایی استفاده می شوند. همچنین به تازگی نیز جمع آوری آب باران به این کاربرد ها اضافه شده است. اما بیشتر ما، مخزن های پلی اتیلن را بعنوان منبع آب شرب (مخزن آب آشامیدنی) در ساختمان هایمان می شناسیم. مخازن پلی اتیلن در شکل ها و ابعاد گوناگون تولید می شوند به همین دلیل در کاربردهای مختلفی قابل استفاده هستند. متداولترین انواع مخازن پلی اتیلن شامل مخازن افقی، مخازن عمودی، مخازن آسانرو یا کتابی، مخازن مکعبی و مخازن قیفی هستند.
مخازن پلی اتیلن همانطور که از نامشان پیداست از پلی اتیلن ساخته شده اند. این مخازن در فرآیندی که به آن قالب گیری دورانی می گویند، ساخته می شوند. مخازن پلی اتیلن که از مواد اولیه مرغوب ساخته شده اند به طور کامل از آب داخل مخزن محافظت کرده و هیچگونه ضرری به آن نمیرسانند.
اما علت فراوانی مخزن پلی اتیلن چیست؟
- قیمت مقرون به صرفه
- وزن کم
- جابجایی آسان
- نصب بی دردسر
- مقاومت در برابر ضربه
- مقاوم در برابر نور ماورا بنفش (UV)
- بعضی از این مخازن، ضد جلبک اند
تمامی مخازن آب سایت مخزن آب دات کام از این موارد برخوردارند.
2- مخزن فلزی
موارد کاربرد این مخازن بسیار متنوع است.شما می توانید از میان مخازن استیل و یا گالوانیزه انتخاب کنید و از آن ها برای ذخیره سازی آب استفاده کنید. به غیر از مخازن استیل ضد زنگ ، نقطه ضعف سایر مخازن امکان خوردگی و زنگ زدگی است به خصوص اگر روکش مناسب نداشته باشند.
نکته ای که در مورد استفاده از این مخازن باید بدانید این است که روکش داخلی این مخازن، باید متناسب با استفاده مورد نظر شما باشد، پس در هنگام خرید به روکش داخلی این مخازن توجه کنید.
3- مخزن بالشتی یا تاشو
مخازن منعطف بالشتی یا مخزن تاشو یک مزیت بزرگ دارند؛ آب را هر کجا نیاز دارید، با خود ببرید! یک کاربرد ایده آل این مخازن، استفاده از آنها برای کمپینگ، امداد رسانی و … است که نیاز هست به طور موقت اقدام به ذخیره سازی آب نمایید.
همچنین این مخازن را یک فرد به راحتی می‌تواند راه اندازی کند. اما در کنار این دو مزیت، مخازن بالشتی یا تاشو معایب بسیاری هم دارند. طول عمر کوتاه، محافظت کردن نه چندان مناسب از آب داخل مخزن، دشواری تمیز کردن فضای داخلی مخزن و … است. ولی به هر حال برای کاربردهایی می تواند انتخاب مناسبی باشد.
4- مخزن فایبرگلاس
دیواره های این مخازن زیرزمینی از جنس فایبرگلاس یا همان کامپوزیت است . به طور کلی مخازن فایبرگلاس تنوع زیادی دارند بنابر این هیچ جای تعجبی نیست که آنها در صنایع بسیاری مورد اسفاده قرار می گیرند. به دلیل گران بودن مواد اولیه فودگرید ( قابل استفاده برای آب شرب ) در مخازن کمتر از یکصدهزار لیتر گزینه مناسبی نیستند.
هر کدام از مخازن آب معرفی شده در برهه ای زمان، با توجه به مزایا و معایب و بسته به کاربردهای گوناگون با استقبال بیشتری مواجه شده است. در حال حاضر مخازن آب پلی اتیلن با توجه به مزایای بسیار با استقبال بسیار زیادی مواجه شده است. در صورتی که در خصوص این مخازن نیاز به اطلاعات بیشتری دارید می توانید با ما تماس بگیرید.
منابع:
www.tuffa.co.uk/blog/a-quick-history-of-the-water-tank
www.penguintank.com/history-water-storage-tanks
www.nationalstoragetank.com/blog/10-common-types-of-water-storage-tanks-and-how-theyre-used