نوامبر
مخزن آنتی باکتریال به هر نوع مخزنی گفته می شود که در آن امکان رشد باکتری ها وجود نداشته باشد. با توجه به رشد روز افزون استفاده از مخازن آب پلی اتیلن به عنوان منبع آب بهداشتی منازل و ساختمان ها، بهداشتی بودن و بی ضرر بودن آنها برای سلامتی شهروندان از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله اطلاعاتی در خصوص مخازن آنتی باکتریال و واقعیت هایی که در خصوص آنها وجود دارد بیان خواهیم کرد.
مخزن آنتی باکتریال چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
روشهای تولید مخزن آنتی باکتریال ( مخازن آنتی باکتریال ) متفاوت است. یکی از شیوه های آنتی باکتریال کردن مخازن استفاده از تکنیک Bacteriostatic agent است . مانند انواع مخازن ضد جلیک که می توانند با پیش فیلتر هم باشند. در روشی دیگر از مواد Antiseptic تثبیت شده روی سطح پلیمر اتیلن استفاده می کنند . در این مخازن تماس مستقیم میکروارگانیسمها با جداره داخلی مخزن باعث مرگ آنها می شود. متاسفانه رسوبات و ته نشینی مواد معلقی که همراه آب وارد مخزن می شوند مکانیسم تماسی را تا حد زیادی مختل می کنند ، در ادامه با تفصیل بیشتری به توضیح خواهیم پرداخت.
مخازن آنتی باکتریال با شیوه Bacteriostatic agent : یکی از روشها با از بین بردن منابع غذایی به مهارگر رشد باکتری مانع از رشد و تکثر باکتری ها می شوند. مثلا مخازنی که صددرصد ضد جلبک باشند ، شانسی به باکتری ها برای رشد و نمو نخواهند داد. زیرا جلبک بعد از خزان کردن و مرگ تنها غذای این باکتریها در سیستم آب شهری خواهد شد این مخازن در گروه بهترین و رایج ترین مخازن آنتی باکتریال قرار می گیرند. همانگونه که عنوان شد ، این مخازن آنتی باکتریال در گروه مهارگر رشد باکتری قرار می گیرند.
تکنیک استفاده از پلیمر آنتی باکتریال تماسی : در این شیوه از پلی اتیلن که در ساختار مولکولی دارای ماده پادزیست است استفاده می کنند. معمولا این پلی اتیلن در داخلی ترین لایه مخزن که در تماس با آب است استفاده می شود. رنگ به کار رفته در لایه داخلی این مخازن بسته به سلیقه تولید کننده می تواند سفید، آبی و … باشد. در این مخازن سطح داخلی مخزن دارای خاصیت آنتی باکتریال تماسی است. برای عملکرد خاصیت ضد باکتری ، سطح داخلی مخزن باید همیشه تمیز باشد. مخزن آنتی باکتریال و یا هر محصولی که دارای بدنه آنتی باکتریال تماسی است بر خلاف تبلیغات رایج، تنها زمانی ماهیت آنتی باکتریال دارند که سطح آنها کاملا عاری از گل و لای و رسوب باشد و به عبارت دیگر صد در صد تمیز باشند. هر گونه رسوب ولو با لایه ای بسیار نازک و میکروسکوپی که با چشم قابل رویت نباشد ، روی بدنه مخازن آنتی باکتریال ته نشین می شوند و عملا این مکانیسم را بی اثر می کند. برای اینکه یک مخزن آب دارای خاصیت آنتی باکتریال تماسی موثر باشد باید ضمن نظافت منطم مخزن ، در ورودی آب به مخزن از پیش فیلتر مناسب استفاده کنید.
این مساله به این دلیل است که مکانیسم مهار کننده رشد و نابود کننده باکتری در پلیمرهای آنتی باکتریال، صرفا تماسی است و تنها زمانی عمل می کند که دیواره سلولی میکرو ارگانیسم یا باکتری با سطح داخلی مخزن در تماس فیزیکی مستقیم باشد. در طی این تماس مستقیم غشا سیتوپلاسمی و مکانیسم تبادل بونی تک سلولی تخریب می شود. ولی کوچکترین مانعی مانند رسوباتی که به شکل معمول در همه مخازن مشاهده می شوند مانع از اثر ماده آنتی باکتریال روی سطح پلیمر می شود.
بعد از اتصال مخزن آب به لوله های آب شهری به دلیل رسوبات داخل آب لوله کشی، نهایتا در مدتی بسیار کوتاه ( چند روز ) بیشتر سطح داخلی مخزن خصوصا قسمتهای پایینی آن پوشیده از رسوبات شده و مواد ته نشین شده مانند سپری، از باکتری ها محافظت می کنند. تنها باکترهایی که در عمیقترین لایه رسوبات و در مجاورت سطح داخلی مخزن هستند تحت تاثیر ماده آنتی باکتریال داخل پلیمر قرار خواهند گرفت. بنابراین به نظافت دوره ای مخزنتان اهمیت بیشتری دهید و به هیچ وجه قبل از مخزن اصلی و حجیم ساختمان از فیلتر ذغال فعال استفاده نکنید . این فیلتر مهمترین ماده آنتی باکتریال یعنی گاز کلر محلول در آب را از آن جدا می کند. توجه فرمایید آبی که از فیلتر ذغال فعال عبور می کند به فاصله کوتاهی باید مصرف شود.
کلر محلول در آب شهری ، موثرترین ماده آنتی باکتریال مخزن شماست.
همانطور که بیان شد هر مخزن آبی که بتواند از رشد باکتری جلوگیری نماید به عنوان مخزن آب آنتی باکتریال شناخته می شود. گاز کلر محلول در آب که توسط شرکت آب و فاضلاب به آن در تصفیه خانه ها اضافه می شوند موثرترین و مهمترین ماده آنتی باکتریال است که از آب و مخزن ذخیره شما به خوبی محافظت می کند. لطفا به هیچ عنوان از فیلتر ذغال فعال قبل از مخزن ذخیره اصلی ساختمان استفاده نکنید این ماده با حذف مهمترین ماده آنتی باکتریال بعنی گاز کلر محلول در آب شانس رشد و نمو به باکتری ها در داخل مخزن را خواهد داد. آبی که از فیلتر ذغال فعال عبور می کند کلر خود را از دست می دهد و بهتر است زودتر مصرف شود.
ماده آنتی باکتریال چیست؟
هر ماده یا پدیده ای که نابود کننده باکتری ها باشد یا فرصت رشد و تولید مثل را از آنها بگیرد ، آنتی باکتریال می نامند. یکی از مثالهای ساده پدیده فیزیکی ساده گرم کردن است. گرما تاثیر مخربی روی ساختار پروتئین دارد و آن را دناچوره می کند. دو فرآیند پاستوریزاسیون و استریلیزاسیون بر پایه گرما و زمان مناسب عمل می کنند. البته سرما و دمای نردیک به صفر و کمتر از آن نیز برای برخی باکتری ها تاثیر مشابهی دارد. مواد شیمیایی مانند الکل ، انواع ترکیبات کلردار و یددار و انواع داروهای آنتی بیوتیکی همه خاصیت آنتی باکتریال دارند. امروز خاصیت آنتی باکتریال در صنعت کاربرد فراوانی پیدا کرده است. مواد آنتی باکتریال در صنعت تولید مخزن و منبع پلی اتیلن نیز دارای کاربردهایی است. به عنوان مثال یکی از پرمصرف ترین مواد آنتی باکتریال شناخته شده، دی اکسید تیتانیوم است که به عنوان رنگ سفید در تولید مخزن پلی اتیلن استفاده می شود. این ماده خصوصا در مجاورت نور خورشید به شدت فعال شده و خواص آنتی باکتریال آن تشدید می شود. از این خاصیت حتی در دستگاه های تصفیه هوا هم استفاده می شود و اصولا پدیده فتوکاتالیست کاربرد این رنگ خوراکی آنتی باکتریال در مجارت نور ، خصوصا نور فرابنفش است.
” … هر گونه تشکیل رسوب عملا خواص ضد میکروبی پلیمر آنتی باکتریال به کار گرفته شده در مخزن آب را برای باکتری هایی که در تماس مستقیم نباشند از کار خواهد انداخت . رسوبات ولو به اندازه یک لایه میکروسکوپی مانند سپری از باکتری ها به خوبی محافظت می کنند بنابراین از نظافت دوره ای مخزن و منبع آب غافل نشوید. برای حذف حداکثری رسوبات می توانید از پپش فیلتر استفاده کنید.”
همان گونه که عنوان شد رنگ خوراکی دی اکسید تیتانیوم Tio2 یک اکسید فلزی به صورت پودر سفید رنگ است که جاذب اشعه ماورا بنفش نیز هست. کاربرد وسیع این ماده در صنعت به عنوان رنگ خوراکی ( رنگ سفید آدامس ) ، کرم ضد آفتاب و … است. خاصیت مهم دیگر، ماهیت فتوکاتالیستی آن است. این ماده می تواند آلاینده های متعددی را از طریق اکسیداسیون با استفاده از نور خورشید یا نور مصنوعی ( خصوصا اشعه ماورای بنفش ) بعنوان یک منبع انرژی، تجزیه و نابود کند. دی اکسید تیتانیوم که در واقع رنگ سفید مخزن پلی اتیلن است به عنوان یکی از بهترین فتوکاتالیست ها برای حذف باکتری ها ، مواد آلی سمی ،فرآیند حذف انواع فلزات سنگین از آب و فاضلاب ، تصفیه آبهای آشامیدنی و تصفیه هوا در صنعت کاربرد دارذ.
بسیار مهم : همانگونه که در ابتدای مقاله عنوان شد بهترین راه حل برای محافظت از مخزن آب پلی اتیلنی در برابر رشد میکرو ارگانیسمها و باکتری ها تهیه نوعی از آن است که ضمن فودگرید بودن صد در صد ضد جلیک باشد تا غذایی برای باکتریها و برای رشد و تکثیرشان وجود نداشته باشد. مهمترین ماده آنتی باکتریال ، کلر محلول در آب شهری است که عملا داخل مخزن به محافظت از آب ادامه می دهد. البته بخشی از آن در مخزن پلی اتیلن به دلیل توقف آب به صورت گاز کلر آزاد می شود.
