یکی از روش های آبیاری گیاهان و محصولات کشاورزی، روش fertigation است که در زبان فارسی معمولا به آبیاری شیمیایی و یا کود آبیاری ترجمه می شود. fertigation به بیانی دیگر کوددهی در حین آبیاری است و ما در این نوشته قصد داریم تا شما را با این روش آشنا کنیم و سپس مزایا و معایب آن را بررسی کنیم. همچنین در مورد استفاده از مخزن پلی اتیلن برای ذخیره سازی کود مایع توضیحاتی ارائه می دهیم.
فهرست مطالب
- روش fertigation چیست؟
- کوددهی در حین آبیاری (fertigation) برای گیاهان مفید است یا مضر؟
- کود مایع پربازده تر است یا کود جامد؟ تفاوت کود جامد با کود مایع چیست؟
- کدام روش آبیاری مناسب تر است؟
- کدام مخزن برای ذخیره کود مایع مناسب است؟
- حل پذیری کود های متفاوت در آب
- چرا استفاده از کود در کشاورزی ضروری است؟
روش fertigation چیست؟
به بیان ساده fertigation یا همان آبیاری شیمیایی روشی است که آبیاری و کوددهی را با یکدیگر ترکیب می کند؛ به شکلی که کود به سیستم آبیاری اضافه می شود. به عبارت دیگر در شیمیاری، کود مایع از طریق سیستم آبیاری به ناحیه ریشه گیاه می رسد. این روش تقریبا نو، نسبت به روش های سنتی کوددهی، کمبود مواد مغذی در محصولات را بهتر هدف می گیرد و در نتیجه موثر تر عمل می کند.
تمامی مواد مغذی مورد نیاز محصولات کشاورزی و دیگر گیاهان به صورت آماده در خاک وجود ندارند و یا گیاهان قادر به دریافت مستقیم آن نیستند. از همین رو است که کشاورزان برای سالیان مدیدی است که به طور منظم از انواع کود ها استفاده می کنند. اما مشکل اینجاست که روش ها قدیمی کوددهی اغلب با معایب زیادی همراه هستند. برخی از معایب روش های سنتی کوددهی در ادامه معرفی می شوند.
معایب روش های سنتی کوددهی
- مصرف زیاد کود؛ از آنجایی که کود به طور مستقیم به ناحیه ریشه گیاهان اعمال نمی شود، مقادیر زیادی از آن اسراف می شوند و از طرف دیگر برای بر طرف کردن نیاز گیاهان کشاورز ناچارا مجبور به استفاده از کود بیشتری می شود.
- فرسایش خاک
- نیازمند نیروی کار و در نتیجه صرف انرژی و زمان
- برآورده نشدن نیاز گیاهان به طور کامل؛ عدم تقویت مناسب ریشه و در نتیجه تاثیر کم در باردهی
- تاثیرات منفی زیست محیطی؛ مقادیر زیادی از کود ها با خاک و یا آب جا به جا شده و به دریاچه، رودخانه، دریا و … می رسند که اثرات مخربی را در اکوسیستم به جای می گذارد.
- پایین آوردن کیفیت خاک؛ در مرور زمان درصد نمک در خاک افزایش پیدا می کند و از طرف دیگر میزان کربن موجود در خاک کاهش پیدا می کند. هر دو عامل باعث پایین آمدن باروری خاک زمین کشاورزی یا باغ می شوند.
تمامی عوامل بالا به طور زنجیره ای باعث شده اند تا روش های سنتی کوددهی به عنوان کارآمد ترین روش شناخته نشوند. اما روش آبیاری شیمیایی (fertigation) چطور؟
کوددهی در حین آبیاری (fertigation) برای گیاهان مفید است یا مضر؟
مهم ترین و بارزترین تاثیر روش fertigation بر گیاهان و محصولات کشاورزی کامل برآورده کردن نیاز آن ها به مواد مغذی و از سوی دیگر جلوگیری از کوددهی بیش از حد است. برای درک اهمیت این دو امر باید مشکلاتی که در نتیجه عدم رعایت آن ها به وجود می آید را بررسی کنیم. در صورت کمبود مواد مغذی در محصولات کشاورزی، سرعت رشد و همچنین میزان باردهی به شدت کاهش می یابد. همچنین محصول نهایی از کیفیت بالایی برخوردار نخواهد بود.
در مواردی که کمبود مغذی شدید باشد، رشد ریشه گیاه نیز با مشکل روبرو می شود. از سوی دیگر کوددهی بیش از حد نیاز نیز مشکلاتی را هم برای خاک و هم برای محصولات به دنبال دارد. مقادیر زیاد کود میزان نمک موجود در خاک را افزایش می دهد اما مشکل اصلی را برای گیاه بوجود می آورد. استفاده بیش از حد از کود باعث می شود تا گیاه در خارج از خاک به طرز غیر معمولی رشد کند اما چون ریشه متناسب با آن رشد نمی کند، بنابراین قدرت این را نخواهد داشت تا مواد مغذی مورد نیاز را از خاک جذب کرده و برای محصول فرآهم کند. از طرف دیگر این کود ها PH خاک را نیز تغییر می دهند. اگر شما نیز در زمین یا باغ تان با مشکل تنظیم نبودن PH خاک مواجه هستید، به شما توصیه می کنیم مقاله کاهش PH خاک و کاهش شوری با نصب مخزن پلی اتیلن در باغات و مزارع را مطالعه نمایید.
دیگر فواید استفاده از این روش کوددهی عبارتند از:
- کاهش استفاده از کود
- کاهش مصرف آب
- کاهش هزینه ها
- تقویت ریشه گیاهان و کمک به رشد بهتر آن
- افزایش محصول دهی در زمین های کشاورزی و باغات
- کاهش چشمگیر آلودگی های زیست محیطی
- تسریع جبران کمبود مواد مغذی (micro-nutrients و macro-nutrients)
- کمک به جلوگیری از فرسایش خاک
- موثر در جلوگیری از شوری خاک
- نیازمند به صرف وقت و انرژی بسیار کمتر در مقایسه با روش های سنتی
مزیت کود مایع نسبت به کود جامد چیست؟
کود مایع نسبت به کود جامد بهتر و سریع تر در خاک نفوذ می کند. در صورتی که کود جامد هم زمان بیشتری می برد و هم به طور کامل در خاک نفوذ نمی کند و مقداری از آن هدر می رود که در طولانی مدت هم باعث افزایش هزینه ها می شود و هم اثرات مخرب محیطی در پی دارد. گذشته از این ها کود مایع برای گیاهان نیز بهتر است زیرا گیاهان توانایی جذب مستفیم و کامل آن را دارند.
مزایای کود مایع:
- جذب کامل توسط محصولات
- جذب سریع توسط محصولات
- نفوذ سریع و کامل در خاک
- کاهش چشمگیر اثرات زیست محیطی
- کاهش هزینه ها بخصوص در طولانی مدت
کدام روش آبیاری مناسب تر است؟
از روش شیمیاری یا همان fertigation می توان در بسیاری از شیوه های آبیاری همچون آبیاری قطره ای، آبیاری بارانی، آبیاری قرغابی و … استفاده کرد. در روش های سنتی آبیاری، چیزی حدود 30 تا 70 آب به ناحیه ریشه گیاهان نمی رسد و بنابراین گیاه نمی تواند از مواد مغذی موجود در آب و یا کود مایع استفاده کند. در آبیاری بارانی هم با چنین مشکل مشابهی مواجه هستیم و علاوه بر آن و از آنجایی که در آبیاری بارانی آب به همراه کود مایع از بالا بر روی گیاهان و محصولات ریخته می شود، امکان بروز بیماری های قارچی در گیاهان و همچنین صدمه دیدن برگ آن ها بالاست. اما کارآمد ترین و متناسب شیوه آبیاری برای روش fertigation بدون شک استفاده از آن در سیستم آبیاری قطره ای است.
در آبیاری قطره ای کود مایع به همراه آب به طور مستقیم به ناحیه ریشه گیاه ریخته می شوند که این خصیصه به بهترین نحو ممکن نیاز های محصولات به مواد مغذی را بر طرف کرده و به شما رشد آن ها کمک شایانی می کند. همچنین در سیستم آبیاری قطره ای می توانید میزان کود مورد استفاده را به طور دقیق و با توجه به نیاز هر یک از محصولات کنترل کنید . دیگر مزیت سیستم آبیاری قطره ای نسبت به دیگر روش های آبیاری این است که در این روش برای توزیع کود مایع به فشار کمتری احتیاج است. به شما پیشنهاد می کنیم تا برای کسب اطلاعات کامل در خصوص سیستم آبیاری قطره ای، چگونگی نحوه کار آن، وسایل مورد نیاز و … این نوشته را بخوانید. (هایپرلینک مقاله آبیاری قطره ای وارد شود)
کدام مخزن برای ذخیره کود مایع مناسب است؟
برای ذخیره سازی کود مایع و استفاده از آن در سیستم آبیاری قطره ای به یک تانک کود نیاز دارید. از آنجایی که کود مایع یک ماده شیمیایی محسوب می شود، دخیره و نگهداری آن نیز باید توسط مخزن، منبع یا تانکر بخصوص صورت بگیرد. ما در نوشته ای جدا به طور کامل درباره تانک های کود مایع و همچنین اصول نگهداری ایمن آن توضیح داده ایم؛ می توانید در اینجا ( مخزن ذخیره و نگهداری کود مایع ) اطلاعات بیشتری کسب نمایید . همچنین می توانید با برقراری تماس با مجموعه پلاستونیک با مشاوران ما مشورت کنید تا مخزن مناسب را به شما معرفی کنند.
حل پذیری کود های متفاوت در آب
در جدول 1 و 2 میزان حل پذیری ترکیبات مورد استفاده به عنوان کود مایع، مواد مغذی موجود در آن ها و همچنین PH آن ها را مشاهده می کنید. فراموش نکنید که دما نیز نقش موثری را در این میان بر عهده دارد.
جدول 1 – میزان حل پذیری ترکیبات مورد استفاده در کود مایع (گرم / لیتر)
30 درجه | 20 درجه | 10 درجه | 0 درجه | ترکیبات |
2420 | 1950 | 1580 | 1183 | نیترات آمونیوم |
780 | 750 | 730 | 706 | سولفات آمونیوم |
1620 | 1294 | 1240 | 1020 | نیترات کلسیم |
748 | 692 | 628 | 429 | فسفات دی آمونیوم |
1790 | 1600 | 1488 | 1328 | دی پتاسیم فسفات |
568 | 546 | 540 | 528 | منیزیم کلرید |
405 | 356 | 308 | 260 | سولفات منیزیم |
464 | 374 | 295 | 227 | مونو آمونیوم فسفات |
274 | 225 | 178 | 142 | مونو پتاسیم فسفات |
370 | 340 | 310 | 280 | پتاسیم کلرید |
460 | 320 | 210 | 130 | نیترات پتاسیم |
130 | 110 | 90 | 70 | سولفات پتاسیم |
1330 | 1060 | 850 | 680 | اوره |
جدول 2- ماده مغذی موجود و PH ترکیبات مورد استفاده در کود مایع
PH | غلضت ماده مغذی (mg/l) | ماده مغذی | ترکیب شیمیایی |
5.5 | 280 | نیتروژن | نیترات آمونیوم |
4.5 | 280 | نیتروژن | سولفات آمونیوم |
5.5 | 140 | نیتروژن | آب آمونیاک |
6.9 | 280 | نیتروژن | نیترات کلسیم |
7.8 | 280 و 310 | نیتروژن و فسفر | فسفات دی آمونیوم |
9.2 | 310 و 780 | فسفر و پتاسیم | دی پتاسیم فسفات |
6.8 | 240 | منیزیم | منیزیم کلرید |
6.9 | 240 | منیزیم | سولفات منیزیم |
4.7 | 140 و 310 | نیتروژن و فسفر | مونو آمونیوم فسفات |
4.6 | 310 و 390 | فسفر و پتاسیم | مونو پتاسیم فسفات |
2.0 | 140 | نیتروژن | اسید نیتریک |
2.3 | 310 | فسفر | اسید فسفریک |
7.0 | 390 | پتاسیم | پتاسیم کلرید |
7.0 | 140 و 390 | نیتروژن و پتاسیم | نیترات پتاسیم |
7.0 | 780 | پتاسیم | سولفات پتاسیم |
7.0 | 280 | نیتروژن | اوره |
چرا استفاده از کود در کشاورزی ضروری است؟
کود ها، بخصوص کود های مرکب، توانایی تامین طیف گسترده ای از مواد مغذی مورد نیاز محصولات را دارند. گیاهان برای رشد و باردهی مطلوب به دو دسته از مواد مغذی نیاز مبرم دارند؛ درشت خوراک ها (macro-nutrient) و ریز خوراک ها (micro-nutrient). کود های مرکب کود هایی هستند که از حداقل دو ماده مغذی و یا بیشتر تشکیل شده باشند مانند فسفات کلسیم و یا آمونیم نیترات. این مواد مغذی به طور طبیعی در خاک وجود دارند و محصولات این مواد مغذی را از خاک دریافت کرده و از این طریق رشد می کنند. این موضوع باعث می شود تا در مرور زمان خاک از این مواد مغذی خالی شود؛ به تخمین IFA، در سطح جهانی 85 درصد خاک زمین های کشاورزی کمبود نیتروژن، 55 درصد آن ها کمبود پتاسیم و 73 درصد آن ها کمبود فسفر دارند. بیشتر کود ها اعم از جامد و مایع نیز این 3 کمبود را در خاک و در نتیجه در گیاهان رفع می کنند. به طور کلی بیشتر محصولات برای رشد حداکثری به این مواد نیاز دارند؛
- کربن ، هیدروژن و اکسیژن که در آب و هوا به وفور وجود دارند و گیاهان به راحتی از آن ها تغذیه می کنند.
- نیتروژن، فسفر و پتاسیم که در کشاورزی به آن ها درشت خوراک گفته می شود.
- گوگرد، کلسیم و منیزیم که خوراک های ثانویه محصولات هستند.
- بورون، کبالت، آهن، منگنز و زینک که جزو ریز خوراک ها دسته بندی می شوند.
همانطور که در بالاتر نیز به آن اشاره شد، اغلب کود های موجود در بازار حاوی درشت خوراک ها هستند و آن ها را به خاک اضافه می کنند. اهمیت بالای درشت خوراک ها در کشاورزی دلایل بسیار زیادی دارد. اما به طور خلاصه دلیل اهمیت هر یک از آن ها به این ترتیب است
- تمامی آمینو اسید ها حاوی نیتروژن هستند.
- تمامی مولکول هایی که غشاء سلولی را تشکیل می دهند حاوی فسفر هستند.
- پتاسیم 1 تا 2 درصد وزن هر محصولی را تشکیل می دهد و برای متابولیسم ضروری است.
اگر در خصوص انتخاب و خرید مخزن کود مایع و مخزن آب برای کشاورزی و زراعت نیاز به مشاوره دارید حتماً با شماره زیر تماس بگیرید. کارشناسان فروش مخزن آب دات کام می توانند اطلاعات با ارزشی در این خصوص در اختیارتان قرار دهند تا بتوانید با کمترین هزینه بهترین انتخاب را داشته باشید.
مخزن آب دات کام
02144548922