روش های عایق کاری مخزن، منبع و تانکر

فرقی نمی کند که در مخزن خود آب آشامیدنی یا ماده شیمیایی ذخیره کرده باشید چرا که در هر صورت عایق سازی مخزن نقش مهمی در کنترل دمای محتویات ذخیره شده داخل مخزن دارد.

عایق سازی استاندارد مخزن می تواند جلوی از دست دادن یا جذب بیش از حد دما را بگیرد، صرف انرژی و هزینه های مرتبط با آن را کاهش دهد، محتویات مخزن را از دمای خیلی بالا یا خیلی پایین محافظت می کند و همچنین از خود مخزن در برابر مشکلاتی از قبیل ترک خوردن ناشی از تغییرات دمایی، زنگ زدگی و اکسیداسیون، تغییر رنگ و شکننده شدن مخزن نیز محافظت می کند. عدم عایق سازی مخازن خصوصا درمحیط های صنعتی یا مناطقی که دمای بسیار پایین و بسیار بالا را تجربه می کنند از طرفی به مخزن آسیب زده و عمر آن را کوتاه می کند و از طرف دیگر کیفیت محتوای داخل را کاهش می دهد.

در این نوشته با انواع روش های عایق سازی و هزینه های تقریبی آن آشنا می شوید. همچنین بهترین روش عایق سازی را با توجه به جنس مخزنی که دارید و کاربری مد نظرتان معرفی کرده ایم.

عایق کاری یا عایق سازی مخزن چیست؟

عایق سازی مخزن فرآیندی است که طی آن دیواره بیرونی مخزن با مواد عایق پوشانده می شوند تا عوامل خارجی بر روی مخزن و محتویات داخلش تاثیر نگذارد. بیشتر عایق های پر کاربرد عایق حرارتی اند و از مبادله شدن گرما و سرما جلوگیری می کنند.

روش های عایق بندی مخزن + بهترین روش عایق بندی

روش های عایق بندی با توجه به جنس مخزن انتخاب می شوند و از همین رو در ادامه با تفکیک جنس، روش های را معرفی کرده ایم ؛ اما به طور کلی در حال حاضر می توان بهترین روش عایق بندی برای مخازن پلی اتیلنی را فوم پلی یورتان و برای مخازن فلزی پنل عایق دانست. 

جدول روش های عایق بندی مخزن

جدول پایین خلاصه ای از مزایا و معایب انواع روش عایق بندی مخزن است. هنگام مطالعه به دو مورد توجه داشته باشید؛ 1 – این جدول دید کلی در مورد روش ها می دهد و در واقعیت کیفیت متریال در روشی که بکار می گیرید خیلی مهم است. برای مثال دو فوم پلی یورتان تولید شده توسط تولیدکنندگان متفاوت، می توانند ویژگی های متفاوتی داشته باشند.
2- گاهی برای کاربری شما حتی عایق ضعیف نیز کاملا پاسخگو است و نیاز به خرج هزینه اضافی نیست. برای مثال اگر قصد خنک نگه داشتن مخزن آب خانگی در فصل تابستان را داشته باشید، روش سایه بان با اینکه عایق ضعیفی است اما دما را تا 15 درجه سانتی گراد کاهش داده و کاملا مناسب است.

انواع روش های عایق بندی

روش های دستی 

• نایلون

بدون شک ساده ترین و ارزان ترین روش عایق سازی مخازن، استفاده از نایلون های معمولی است که پیدا کردنشان اصلا کار سختی نیست. توجه داشته باشید از این روش تنها برای مخازن آب خانگی و کشاورزی می توان استفاده کرد و برای مخازن اسید و مواد شیمیایی به هیچ وجه کارآمد نیست.
همچنین از این روش تنها می توانید برای گرم نگه داشتن و جلوگیری از یخ زدن مخزن استفاده کنید. برای بهتر نتیجه گرفتن، کیسه مشکی رنگ انتخاب کنید.

• سایه بان

نصب سایبان به منظور سایه انداختن روی مخزن و خنک نگه داشتن آن در فصل تابستان روشی کم هزینه اما بسیار موثر است. این روش به طور تضمینی 10 تا 15 درجه دمای محتویات مخزن را کاهش می دهد. از این روش حتی در گرم ترین روز های استان های جنوبی نیز می توانید بهره ببرید.

• آهک و قلم مو

روش آخر عایق بندی دستی مخزن، روشی است که در هندوستان ابداع شده است و بخاطر کم هزینه بودنش طرفداران زیادی پیدا کرده است. این روش برای جلوگیری از گرم شدن آب در فصول گرم سال کاربرد دارد. برای انجام این کار تنها به پودر سنگ آهک، چسب چوب، یک قلم مو و یک سطل پلاستیکی نیاز دارید.
برای خواندن توضیحات پله به پله انجام این روش موثر، صفحه ” چگونه در تابستان مخزن آب را خنک و در زمستان گرم نگه داریم؟ ” را ببینید.

⚠ فراموش نکنید که قبل از شروع عملیات عایق سازی مخزن، چه روش های حرفه ای و چه دستی، حتما سطح مخزن را تمیز کنید تا در آینده عملکرد عایق را مختل نکند.

روش های حرفه ای 

• پلی یورتان یا پلی اورتان

اسپری فوم پلی یورتان یا پلی اورتان سابقه ای طولانی در عایق سازی ساختمان دارد اما قابلیت هایش به آن محدود نمی شود؛ چرا که می توان از پلی اورتان برای عایق سازی مخزن آب ، اسید و مواد شیمیایی استفاده کرد. این فوم ابتدا به شکل مایع بر روی سطح مخزن ریخته می شود و سپس کم کم پخش و یکدست شده و خشک می شود.

• پودر پلیمری

پودر های پلیمری که اغلب بر پایه  آکریلیک یا استایرن آکریلیک اند ابتدا با آب و سیمان ترکیب شده و سپس سطح بدنه مخزن را می پوشانند. از همین رو به آن ها آب بندی سیمانی نیز گفته می شود. این روش بیشتر از اینکه عایق دمایی خوبی باشد، برای پوشاندن ترک های بدنه کاربرد دارد.

• پلی اوره

اسپری فوم پلی اوره ساختار و کاربردی مشابه با اسپری فوم پلی اورتان دارد اما ویژگی های آن کمی متفاوت است. به شکلی که پلی یورتان عایق حرارتی قوی تری است اما پلی اوره محافظت بهتری در مقابل خورندگی و زنگ زدگی دارد.

• رنگ اپوکسی

پوشش رنگ اپوکسی از بیسفنول A در کنار یک سخت کننده مانند پلی آمین ها تشکیل شده است.

• عایق ترموپلاستیک

پلی اتیلن و پلی پروپیلن دو عایق ترموپلاستیک پر طرفدار هستند که برای عایق کاری سطح بیرونی و داخلی مخازن فلزی کاربرد دارند.

• الیاف معدنی

الیاف معدنی مانند پشم سنگ و پشم شیشه به شکل های مختلفی برای عایق سازی مخزن مورد استفاده قرار می گیرند. پشم سنگ مقاومت بالاتری نسبت به پشم شیشه دارد.

• پنل عایق

پنل های عایق در واقع تخته های خشک اما عایقی هستند که در کنار یکدیگر چیده می شوند تا سطح بیرونی مخزن را به طور کامل بپوشانند. پنل های عایق معمولا از جنس پلی استایرن تخته اکسترود شده یا پلی استایرن منبسط شده که در بازار به آن ها یونولیت نیز می گویند ساخته شده اند.

• ژئو ممبران

ورقه های ژئوممبران که احتمالا آن ها را بیش از هر جای دیگری در استخر های کشاورزی دیده اید، عایق هایی هستند که معمولا از پلی اتیلن یا پلی وینیل کلراید (PVC) ساخته می شوند. ژئوممبران بیشتر در عایق بندی سطح داخلی به کار گرفته می شود.

• ایزوگام

ایزوگام یک نام بسیار آشنا برای همه ماست که با توجه به قیمت مناسبی که دارد سال هاست به منظور عایق بندی سازه های مختلف استفاده می شود. ایزوگام تنها برای عایق بندی مخازن فلزی کاربرد دارد.

• ورقه آلومینیوم

پوشاندن سطح بیرونی مخزن با ورقه آلومینیوم روشی قدیمی و بعضا مفید است. امروزه این روش خیلی طرفدار ندارد و توصیه نمی شود اما آلومینیوم با منعکس کردن دما و نور می تواند تا حدودی نقش عایق را بازی کند.

• هواژل یا ایروژل
  عایق هواژل یا ایروژل روشی نوین و کارآمد است که اگر با هزینه کردن مشکلی نداشته باشید، گزینه ای مطلوب است. در هواژل قسمت مایع با گاز جایگزین می شود تا یک عایق حرارتی موثر بدست بیاید.
• عایق کلسیم سیلیکات

عایق کلسیم سیلیکات در واقع ترکیب آهک و سیلیس است که تا حدودی شبیه به سیمان خودگیر عمل می کند. این عایق با الیاف یا قیر فشرده می شود. 

• عایق نانو
  عایق نانو نیز مانند هواژل روشی تقریبا نوین است که در حال حاضر موارد استفاده از آن در حال گسترش اند. عایق نانو معمولا به شکل مایع روانه بازار می شود و برای عایق کاری مخازن فلزی و بتنی کاربرد دارد.

روش های آماده

• عایق تزریقی در زمان تولید
  برخی تولیدکنددگان مانند برند پلاستونیک امکان تولید مخازن به همراه عایق را دارند تا مخزن به طور کاملا آماده برای مشتری ارسال شود. در این روش لایه عایق دیگر بیرونی نیست و در میان لایه های بدنه مخزن کار می شود. برای این کار محصولات به شکل دو یا سه لایه تولید می شوند و سپس مواد عایق در فضای خالی میان لایه ها تزریق می شود.

بهترین روش عایق بندی مخزن پلی اتیلنی

بهترین روش عایق بندی مخزن پلی اتیلنی اسپری فوم پلی یورتان یا همان پلی اورتان و استفاده از کاور پوششی پشم شیشه است، همچنین می توانید به عنوان گزینه ارزانتر از روش ابداعی چسب آهک استفاده کنید. 

بهترین روش عایق بندی مخزن فلزی

بهترین روش عایق بندی مخزن فلزی استفاده از پشم سنگ و پشم شیشه است، همچنین به عنوان روشی ارزانتر می توانید از ایزوگام و فویل آلومینیوم نیز استفاده کنید.

بهترین روش عایق بندی مخزن بتنی

بهترین روش عایق بندی مخزن بتنی استفاده از پلی استایرن، پشم سنگ و ورقه های ژئو ممبران پلی اتیلن یا پی وی سی (PVC) است.

بهترین روش عایق بندی مخزن استیل ضد زنگ

بهترین روش عایق بندی مخزن استیل ضد زنگ استفاده از عایق کلسیم سیلیکات و هواژل است که می توانید به عنوان روشی کم دردسر تر از اسپری فوم پلی یورتان استفاده کنید.

اهمیت عایق کاری مخزن آب شرب

عایق کاری مخزن آب شرب و مصرفی از آنجایی اهمیت دارد که گوارایی آب در فصول گرم سال حفظ می شود، از یخ زدگی آب در فصول سرد جلوگیری می شود، با کنترل رطوبت احتمال رشد جلبک و باکتری های مضر در مخزن کاهش پیدا می کند و در آخر از بدنه مخزن آب شرب نیز محافظت می شود.

• حفظ گوارایی در تابستان و جلوگیری از یخ زدگی در زمستان
• کنترل رطوبت
• جلوگیری یا کند کردن زنگ زدگی مخازن فلزی
• جلوگیری از تغییر رنگ مخازن پلاستیکی
• جلوگیری از خشک شدن بیش از حد مخزن پلی پروپیلن و فایبرگلاس

◀ 💡 مخازن پلی اتیلنی تولیدی برند پلاستونیک بسیاری از این مشکل ها را آن هم بدون نیاز به عایق کردن رفع کرده است. مخزن آب شرب تولیدی این برند کاملا ضد جلبک و آنتی باکتریال بوده و اجازه رشد جلبک و باکتری های مضر درون مخزن را نمی دهد. همچنین لایه بیرونی این مخازن با یک لایه مواد آنتی یووی (anti – UV) پوشانده شده است که تاثیرات مضر تابش طولانی مدت نور خورشید مثل تغییر رنگ لایه بیرونی مخزن یا گرم کردن آب را به طرز چشمگیری کاهش می دهد.

اهمیت عایق سازی مخزن اسید و مواد شیمیایی

عایق سازی مخزن اسید و مواد شیمیایی در محیط های صنعتی همچون کارگاه و کارخانجات اهمیت بسیار بالایی دارد چرا که عدم عایق سازی مخزن حاوی این مواد می تواند بر روی چرخه کار و تولید واحد صنعتی تاثیر منفی بگذارد یا اینکه آن را به طور موقت غیرفعال کند. بحث اهمیت عایق سازی مخزن اسید و مواد شیمیایی مفصل است اما چکیده ای از آن را در ادامه متن آورده ایم.

1. ویسکوزیته یا گرانروی : ویسکوزیته یا گرانروی در واقع میزان میل مایعات برای جاری شدن است. دما عامل تاثیر گذاری در ویسکوزیته مایعات است و به بیان ساده تر می تواند سرعت جریان آن ها را تعیین کند. به طور کلی هرچه مایع سردتر می شود ویسکوزیته آن کاهش پیدا می کند و بالعکس با بالاتر رفتن دمای مایع ویسکوزیته آن نیز افزایش پیدا می کند. حالا تصور کنید شیر مخزن را باز کرده اید و منتظرید تا محتویاتش به بخش دیگری منتقل شود اما ویسکوزیته آن پایین آمده و انتقالی که باید چند دقیقه طول می کشید حالا چند ساعت زمان می برد. از طرف دیگر بالا رفتن ویسکوزیته نیز می تواند مشکل ساز باشد برای مثال در بسیاری از فرآیند ها مانند ترکیب کردن، اسید یا ماده شیمیایی باید با سرعت و حجم مشخصی اضافه شود تا عملیات ترکیب به درستی صورت بگیرد. اما بالا رفتن ویسکوزیته می تواند سرعت و حجم را تا حد غیر استانداردی بالا ببرد.
2. حفظ دما : حفظ دما یکی دیگر از مواردی است که اهمیت بسیار بالایی در ذخیره اسید و مواد شیمیایی دارد. تغییرات دمایی برای درصد زیادی از اسید ها و مواد شیمیایی به معنی غیر قابل استفاده شدن آن ها است. بسیاری از اسید ها مانند اسید …. با پایین آمدن دما حالت مایع را از دست داده و به شکل کریستالی جامد می شوند. حتی اگر تغییرات دمایی ماده شیمیایی را غیرقابل استفاده نکند، انرژی و زمان زیادی برای بازگرداندن ماده به شکل اولیه خود نیاز است که معمولا در این روند درصد خلوص کاهش پیدا می کند.

قبل از عایق سازی مخزن به چه نکاتی توجه کنیم ؟

فرآیند عایق سازی تنها یک شکل ندارد بلکه بهترین نوع آن با توجه به چندین عامل صورت می گیرد. توجه به این نکات شما را در امر انتخاب روش عایق سازی مناسب کاربری تان کمک می کند. پس از معرفی کلی نکات هر مورد را به طور کامل توضیح داده ایم تا دیگر دغدغه ای برای انتخاب روش مناسب خود نداشته باشید !

• جنس مخزن : مخازن پلی اتیلنی، پلی پروپیلنی، فایبرگلس، گالوانیزه فلزی و استینلس استیل هر یک معایب و مزایای خود را دارند. بنابراین روش عایق سازی که انتخاب می کنید باید به نحوی باشد که معایب مخزن شما را پوشش دهد.

• محتویات داخل مخزن : آیا قرار است در مخزن آب آشامیدنی ذخیره کنید؟ یا به دنبال عایق سازی مخزن اسید و مواد شیمیایی هستید؟ ماده شیمیایی ذخیره شده در مخزن چیست و چه ویژگی هایی دارد؟ پاسخ دادن به این سوالات به شما کمک می کند تا طیف دمایی ایمن برای مخزن خود را بیابید.

• شرایط آب و هوایی : مسلما مخزنی که در محیط سربسته و میان شهر استفاده می شود شرایط آب و هوایی گوناگونی را با مخزنی که در فضای باز و میان طبیعت قرار دارد به خود می بیند. بنابراین به شرایط آب و هوایی همچون دما، رطوبت، بارندگی و … توجه داشته باشید.

• قیمت : روش های عایق سازی قیمت ثابتی ندارند و با توجه به متریال استفاده شده می توانند ارزان یا گران باشند. بودجه ای که به این کار اختصاص می دهید تاثیر بالایی در انتخاب روش مناسب دارد.

• رسیدگی : متریال های مختلف عایق سازی میزان رسیدگی متفاوتی را نیاز دارند پس قبل از تصمیم گیری حتما از شرایط رسیدگی و همچنین تعمیر متریال عایق اطلاع پیدا کنید.